Mnogość form prawnych prowadzenia biznesu i towarzyszących im form opodatkowania może przytłoczyć niejednego (potencjalnego) przedsiębiorcę jeszcze przed rozpoczęciem jakiejkolwiek aktywności biznesowej. Jak zacząć? Nie ma jednej uniwersalnej odpowiedzi, ale z pewnością istnieje jedna optymalna dla każdego indywidualnego przypadku (choć do jej wypracowania nieraz potrzebne może się okazać spotkanie z doradcą podatkowym, prawnikiem czy księgowym). Mimo złożoności tematu warto przełknąć tę pigułkę przed podjęciem dalszych działań.
Spis treści:
- Jaki masz wybór?
- Jednoosobowa działalność gospodarcza
- Co warto wiedzieć o spółkach?
- Spółki kapitałowe – charakterystyka
Jaki masz wybór?
Zanim dokonasz rejestracji nowo powstałego biznesu w CEiDG bądź KRS warto w pierwsze kolejności przeanalizować, czy naszej aktywności nie można prowadzić (przynajmniej na początku, przy niewielkiej skali) w ramach tzw. działalności nierejestrowanej. Warunek? Nie przekraczać przychodu na poziomie 3499,50 zł miesięcznie. W tej formie prowadzenia działalności brak składek ZUS idzie w parze z brakiem możliwości wyboru formy opodatkowania. Za zobowiązania odpowiedzialność jest pełna, a księgowości nie ma żadnej – w tym również uproszczonej. Wystarczy excel lub kartka papieru do ewidencji osiągniętych przychodów.
Jednoosobowa działalność gospodarcza
Nieco inaczej, choć w dalszym ciągu względnie prosto, będzie w przypadku jednoosobowej działalności gospodarczej zarejestrowanej w CEiDG. Tu składki ZUS wystąpią (z uwzględnieniem ulgi na start, jeśli przysługuje oraz z wykorzystaniem okresu składek preferencyjnych), natomiast w przypadku formy opodatkowania mamy możliwość wyboru (co do zasady) skali podatkowej, liniówki lub ryczałtu – daje to znacząco większe możliwości optymalizacji, niż w przypadku działalności nierejestrowanej z punktu 1. Księgowość do 2,5 mln euro jest uproszczona (KPiR lub ewidencja przychodów, przy czym w tym drugim przypadku przekroczenie 2 mln euro przychodów pozbawi nas prawa do rozliczania w ramach tej formy opodatkowania), a odpowiedzialność pełna.
Co warto wiedzieć o spółkach?
Spółka cywilna i spółki osobowe (inne niż komandytowa i komandytowo akcyjna) – to już temat znacznie szerszy, wymagający z jednej strony (co oczywiste) co najmniej dwóch wspólników, a z drugiej rozpatrzenia formy opodatkowania z punktu widzenia każdego z nich – to wspólnicy takich spółek są bowiem podatnikami PIT (i ryczałtu). W przypadku spółki cywilnej niezbędne jest założenie przez każdego wspólnika działalności gospodarczej w CEiDG, w ramach których każdy ze wspólników dokonuje wpisów w zakresie takiej spółki. Z kolei przy spółkach osobowych rejestracji dokonuje się w KRS i nie ma tu konieczności wcześniejszego założenia działalności przez wspólników. Przy spółce cywilnej możliwe jest korzystanie z preferencji ZUS, zaś w spółkach osobowych – nie. Księgowość jest uproszczona (na tych samych zasadach co w jednoosobowej działalności gospodarczej). Pomijając pewne różnice w zakresie odpowiedzialności, uogólniając – odpowiedzialność wspólników jest pełna.
W ramach spółek osobowych mamy jeszcze spółkę komandytową i spółkę komandytowo akcyjną. Mimo statusu spółek osobowych, obie opodatkowane są podatkiem CIT i obie muszą mieć prowadzone pełne księgi, a to oznacza wyższe koszty prowadzenia przez wykwalifikowaną kadrę (księgowych). Ich wspólnicy, choć nie podlegają pod obowiązek opłacania składek na ubezpieczenie społeczne, to objęci są składkami na ubezpieczenie zdrowotne. Komandytariusz (lub akcjonariusz w przypadku spółki komandytowo akcyjnej) odpowiadają za zobowiązania do wniesionego wkładu, natomiast komplementariusze mają odpowiedzialność pełną. W celu jej ograniczenia w praktyce często spotyka się tzw. spółki hybrydowe (w ramach których komplementariuszem jest utworzona wcześniej sp. z o.o.), ale jest to rozwiązanie droższe w utrzymaniu, a jego sens ekonomiczny w pierwszej kolejności należy skalkulować.
Spółki kapitałowe – charakterystyka
Idąc dalej, pozostają jeszcze spółki kapitałowe – z o.o., akcyjna i prosta spółka akcyjna. Wszystkie opodatkowane CIT, wszystkie na pełnych księgach i wszystkie z „ograniczoną” odpowiedzialnością członków zarządu (przy spełnieniu przepisów z KSH). Udziałowcy/akcjonariusze nie ponoszą odpowiedzialności (w przypadku upadłości mogą co najwyżej utracić całość lub część wniesionego kapitału). Spółki kapitałowe są idealnym rozwiązaniem przy startupach, czy podmiotach szybko rozwijających się, planujących w przyszłości pozyskać inwestorów zewnętrznych. Nie jest jednak powiedziane, że przy określonych warunkach nie będą to rozwiązania optymalne również dla mikrofirm – wręcz przeciwnie, w wielu przypadkach spółka kapitałowa może przynieść wymierne korzyści podatkowe względem innych form prowadzenia biznesu również dla takich podmiotów.
Prowadzenie własnej firmy to m.in. elastyczność czasu pracy, większa autonomia czy możliwość realizowania swoich pasji zawodowych. To również odpowiedzialność, zarządzanie ryzykiem i podejmowanie trudnych decyzji, które zaczynają się od samego początku – tj. od wyboru formy prawnej biznesu i jego opodatkowania. Dlatego u podstaw tej drogi dobrze mieć przemyślany plan. Uniwersalna schematy działania nie istnieją, a każda firma na swój sposób jest indywidualna – warto wziąć to pod uwagę przy jej zakładaniu.
W przypadku wątpliwości nasi doradcy podatkowi chętnie pomogą.